Một trong những nguyên tắc chung mà pháp luật đặt ra: nếu nam, nữ xác lập quan hệ vợ chồng có đăng ký kết hôn (việc kết hôn đó do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền đăng ký, theo đúng nghi thức pháp luật) nhưng vi phạm một trong các điều kiện kết hôn quy định tại Điều 5 ĐIều 8 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 thì việc kết hôn này bị xem là trái pháp luật và bị hủy bỏ.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, để bảo đảm quyền lợi cho các bên và thành viên trong gia đình, pháp luật quy định một số trường hợp ngoại lệ khi đáp ứng đủ 02 yêu cầu sau:
- Cả hai bên kết hôn đã có đủ các điều kiện kết hôn theo quy định;và
- Hai bên kết hôn yêu cầu Tòa án công nhận quan hệ hôn nhân.
Kết hôn vi phạm điều kiện về độ tuổi:
Nếu việc kết hôn khi một hoặc cả hai người chưa đủ tuối kết hôn, nhưng vào thời điểm có đơn yêu cầu hủy kết hôn trái pháp luật, cả hai người đã đủ tuối, việc chung sống của họ bình thường, hạnh phúc thì Tòa án sẽ không hủy việc kết hôn đó. Nếu các bên phát sinh mâu thuẩn và yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn thì Tòa án thụ lý và giải quyết ly hôn theo thủ tục chung.
Kết hôn vi phạm về sự tự nguyện:
Nếu thời điểm kết hôn các bên bị lừa dối hoặc cưỡng ép nhưng sau đó bên bị lừa dối cưỡng ép đã biết, thông cảm và tiếp tục chung sống hòa thuận thì không hủy việc kết hôn trái luật này. Nếu các bên phát sinh mâu thuẩn và yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn thì Tòa án thụ lý và giải quyết ly hôn theo thủ tục chung.
Nếu thuộc trường hợp cán bộ và bộ đội miền Nam tập kết ra miền Bắc năm 1954, đã có vợ, có chồng tại miền Nam mà lấy vợ, lấy chồng ở miền Bắc thì xử lý theo Thông tư 60/TATC ngày 22/7/1978 của Tòa án Nhân dân Tối cao.
Nếu một người đang có vợ hoặc có chồng, nhưng tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài mà đã kết hôn với người khác, thì lần kết hôn sau trái pháp luật. Tuy nhiên, khi có yêu cầu hủy kết hôn trái pháp luật họ đã ly hôn với người với vợ hoặc chồng ở lần kết hôn trước, thì Tòa án không quyết định hủy việc kết hôn trái pháp luật ở lần sau. Nếu có phát sinh mâu thuẩn và yêu cầu Tòa án giải quyết việc ly hôn thì Tòa án thụ lý vụ án và giải quyết ly hôn theo thủ tục chung.
