Chia quyền sử dụng đất của vợ chồng khi ly hôn?
Theo quy định tại Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 và các văn bản hướng dẫn, thì quyền sử dụng có được trong thời kỳ hôn nhân là tài sản chung khi:
- Được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất hoặc giao có thu tiền sử dụng đất cho vợ chồng;
- Được Nhà nước cho thuê đất (tiền dùng để trả tiền thuê đất là tài sản chung);
- Nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất (tiền trả cho bên chuyển nhượng là tài sản chung);
- Được thừa kế chung, tặng cho chung.
- Quyền sử dụng đất là tài sản riêng nhưng có thỏa thuận làm tài sản chung;
- Quyền sử dụng đất có được bằng hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng của vợ, chồng.
- Không có căn cứ chứng minh là tài sản riêng thì quyền sử dụng đất là tài sản chung.
Khi ly hôn, pháp luật cho phép vợ, chồng lựa chọn chế độ tài sản theo thỏa thuận. Nếu không có thỏa thuận thì theo yêu cầu của mỗi hoặc cả hai bên. Theo đó, tài sản của vợ chồng được chia đôi nhưng có tính đến các yếu tố sau:
- Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng. Bên gặp khó khăn hơn sau khi ly hôn được chia phần tài sản nhiều hơn so với bên kia hoặc được ưu tiên nhận loại tài sản để bảo đảm duy trì, ổn định cuộc sống;
- Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập tương đương với thu nhập của chồng hoặc vợ đi làm;
- Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập.
*Đối với đất nông nghiệp trồng cây hàng năm, đất nuôi trồng thủy sản, đất làm muối:
Nếu cả vợ và chồng đều có nhu cầu sử dụng đất, có điều kiện trực tiếp sử dụng thì được chia theo thỏa thuận của các bên, nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.
Nếu chỉ có một bên vợ hoặc chồng có nhu cầu và có điều kiện trực tiếp sử dụng thì được chia theo thỏa thuận của các bên, nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.
Nếu chỉ có một bên vợ, chồng có nhu cầu và có điều kiện trực tiếp sử dụng đất thì bên có nhu cầu được tiếp tục sử dụng toàn bộ đất đó sau khi đã thỏa thuận với bên không sử dụng đất. Nếu không thỏa thuận được, thì bên sử dụng đất sẽ thanh toán cho bên kia phần giá trị quyền sử dụng đất mà họ được hưởng theo mức mà các bên thỏa thuận. Nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết. Trường hợp người có nhu cầu và điều kiện sử dụng đất nhưng không có khả năng thanh toán cho bên kia thì bên không có nhu cầu sử dụng đất có quyền chuyển nhượng cho người khác.
* Đối với đất trồng cây lâu năm, đất lâm nghiệp, đất ở, đất chuyên dùng là tài sản chung của vợ chồng thì được chia theo nguyên tắc chia tài sản khi ly hôn.
* Đối với đất mà vợ chồng được Nhà nước cho thuê:
Trường hợp vợ chồng đã trả tiền thuê đất hàng năm mà khi ly hôn, nếu hai bên đều có nhu cầu và có điều kiện trực tiếp sử dụng đất thì chia theo nguyên tắc chia tài sản khi ly hôn. Các bên phải ký lại hợp đồng thuê đất với cơ quan có thẩm quyền.
Trường hợp đất đã trả tiền thuê đất hàng năm mà khi ly hôn chỉ có một bên có nhu cầu và có điều kiện trực tiếp sử dụng đất thì bên đó được tiếp tục sử dụng đất và ký lại hợp đồng với cơ quan có thẩm quyền. Nếu bên không tiếp tục sử dụng đất đã đầu tư tài sản vào đất thì bên tiếp tục sử dụng đất phải thanh toán lại cho bên kia một phần giá trị tài sản đã đầu tư trên đất đó và thời điểm ly hôn, căn cứ vào tài sản và công sức của bên không sử dụng đất.
Trường hợp đã trả tiền thuê đất cho cả thời gian thuê thì khi ly hôn, các bên thỏa thuận về việc sử dụng đất đó và thanh toán cho nhau phần tiền thuê đất đã nộp trong thời hạn thuê đất còn lại. Người tiếp tục sử dụng toàn bộ diện tích thuê có trách nhiệm thanh toán cho bên kia ½ số tiền thuê đất tương ứng với thời gian thuê đất còn lại. Nếu các bên đã đầu tư vào tài sản có trên đất thì người tiếp tục sử dụng đất thuê vẫn phải thanh toán cho bên kia một phần giá trị tài sản đã đầu tư trên đất vào thời điểm chi tài sản ly hôn, căn cứ vào tài sản và công sức đầu tư của bên kia.
*Đối với đất mà vợ chồng được chuyển đổi, chuyển nhượng, thừa kế chung, nhận thế chấp.
Quyền sử dụng các loại đất này cũng thuộc tài sản chung của vợ chồng và chia theo nguyên tắc chia tài sản khi ly hôn.
Chia quyền sử dụng đất của vợ chồng được giao chung với hộ gia đình: phần quyền sử dụng đất của vợ, chồng, con không tiếp tục sống chung với gia đình được tách ra và chia theo thỏa thuận hoặc yêu cầu Tòa án giải quyết.
