Chia Tài Sản Khi Ly Hôn – Chứng Minh Quan Hệ Hôn Nhân Hợp Pháp

Khi một vụ án ly hôn diễn ra, vấn đề phân chia tài sản luôn là yếu tố then chốt và gây khó khăn trong quá trình giải quyết.

Việc xác định tài sản chung hay tài sản riêng của vợ chồng sẽ gặp trở ngại khi một trong các bên cố tình che giấu, không minh bạch và trung thực.

Ở các nước trên thế giới, vấn đề tài sản chung hay riêng được các bên phân định và thỏa thuận rõ ràng ngay cả khi đời sống hôn nhân còn tồn tại. Dù pháp luật Việt Nam cũng quy định tương tự, tuy nhiên, vì còn hạn chế trong tư duy lối sống và văn hóa đất nước mà việc thỏa thuận xác lập chế độ tài sản chung vợ chồng hoặc chia tài sản chung trong thời kì hôn nhân còn rất hạn chế.

Việc không thỏa thuận rõ ràng tài sản trước và trong hôn nhân là tiền đề để dẫn đến những tranh chấp sau này khi đời sống hôn nhân không thể tiếp tục và dẫn đến ly hôn. Có rất nhiều người vợ hoặc chồng lo lắng việc nếu mình không đứng tên chung hoặc không thể hiện họ là người sở hữu chung đối với tài sản mà cả hai vợ chồng cùng vất vả làm được thì họ có được nhận tài sản khi ly hôn hay không? Họ có cần phải chứng minh quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng đối với các loại tài sản này?

Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định: trong trường hợp tài sản thuộc sở hữu chung vợ chồng mà pháp luật quy định phải đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng nhưng chỉ có vợ hoặc chồng đứng tên trên giấy chứng nhận tài sản đó thì khi xảy ra tranh chấp, nếu không có căn cứ chứng minh tài sản trên là tài sản riêng của mỗi bên thì tài sản đó sẽ được coi là tài sản chung vợ chồng.

Với quy định nêu trên, đương sự là vợ hoặc chồng trong vụ án ly hôn không có nghĩa vụ phải chứng minh quyền sở hữu của mình đối với tài sản chung cần chia, họ chỉ cần đưa ra căn cứ xác định rằng tài sản đó được hình thành hoặc phát sinh trong thời kỳ hôn nhân. Việc xác định có thể tự thực hiện hoặc yêu cầu Tòa án thu thập, xác minh.

Ngoài ra, những yếu tố khác như hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng; công sức đóng góp của vợ, chồng trong việc tạo lập khối tài sản chung; lợi ích của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh; lỗi mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ vợ chồng… cũng sẽ ảnh hưởng đến tỉ lệ phân chia giá trị tài sản khi ly hôn. Để Tòa án xem xét và giải quyết, các bên có nghĩa vụ phải chứng minh được các vấn đề nêu trên.

Như vậy, trong các vụ án ly hôn có tranh chấp tài sản, vợ hoặc chồng chỉ cần đưa ra các căn cứ để xác định rằng tài sản cần chia là tài sản chung vợ chồng theo quy định pháp luật. Họ không có nghĩa vụ phải chứng minh quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng đối với các tài sản đó. Việc chứng minh sẽ bắt buộc khi một trong các bên cho rằng đó là tài sản riêng của mình. Trong trường hợp không thể đưa ra các căn cứ chứng minh cho yêu cầu của mình là có cơ sở thì tài sản đó sẽ được xem là tài sản chung vợ chồng.

Hoặc khi một trong các bên đưa ra yêu cầu để Tòa án xem xét đến các yếu tố khác ảnh hưởng đến tỉ lệ phân chia, họ phải có nghĩa vụ chứng minh cho yêu cầu của mình là có căn cứ và cơ sở.